Banka kredisine şirket değil tüketici rağbet gösteriyor

TCMB’nin Banka Kredileri Eğilimi Anketi’ne göre, yaz sonunda şirketler kredi konusunda ihtiyatlı davranırken, halkın kredi talebi yükselişe geçti. Taşıt kredilerinde ise kan kaybı sürüyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Banka Kredileri Eğilim Anketi’ne göre işletmelerin kredilere olan talebi daralırken, bireysel müşterilerin konut kredileri ile diğer bireysel kredilere olan talebinde artış yaşandı.Taşıt kredilerinde yıl başında tüketimi azaltmak için alınan önlemlerin etkisiyle yaşanan düşüş ise devam ediyor. TCMB, 2014 yılının üçüncü çeyreğinde gerçekleşen değişimler ile bankaların yılın son çeyreğine ilişkin beklentileri içeren Temmuz- Eylül 2014 dönemi “Banka Kredileri Eğilim Anketi” sonuçlarını yayımladı. İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan kredi koşul ve kurallarına bakıldığında, bankalar kar marjlarını azaltırken, teminat ihtiyacı ile vade ve kredi sözleşmesi özel koşullarını esnetti. Bu çeyrekte sıkılaştırılan tek koşul faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar oldu.  

Şirketlerin kredi talebi azaldı 

Temmuz - Eylül 2014 döneminde genel olarak işletmelerin banka kredilerine olan talebi önceki çeyreğe göre geriledi. Ankete katılan bankaların net yüzde30’una göre büyük işletmelere verilen kredilerde, net yüzde 11’ine göre ise küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen kredilerde talep azaldı. Kredi talebindeki gerilemenin ardındaki nedenler olarak, sabit yatırımlar ile stok artırımı ve işletme sermayesi için gereken finansman ihtiyacındaki azalma gösterildi. Anket sonuçlarına göre, bankaların yılın son çeyreği için kredi talebinde artış öngördüğü kaydedildi. 

Bu dönemde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uyguladıkları standartları değiştirmediği, bireysel kredilere uygulanan standartları ise sıkılaştırdığı görüldü. 2014 yılının son çeyreği için beklenti, işletmelere kullandırılan kredilerde standartların sıkılaştırılacağı, bireysel kredilerde ise temelde değiştirilmeyeceği yönünde oldu. Temmuz - Eylül 2014 döneminde bankalar, genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları değiştirmedi. Anket sonuçları, risk algısının standartları sıkılaştırıcı yönde, diğer bankaların rekabetinin ise gevşetici yönde etkilediğini gösterdi. Yılın son çeyreği için beklenti, standartların sıkılaştırılacağı yönünde gerçekleşti. 

Bireysel kredilerde karlar daraldı 

2014 yılının üçüncü çeyreğinde konut, taşıt ve diğer bireysel kredilere uygulanan standartların sıkılaştırıldığı görüldü. Anket sonuçları, risk algısına ilişkin faktörlerin standartların sıkılaştırılmasında etkili olduğunu gösterdi. Yılın son çeyreği için beklenti, bireysel kredilerde standartların değiştirilmeyeceği yönünde oldu. Ankete katılan bankaların bireysel kredilere uyguladıkları fiyat ve fiyat dışı koşul ve kuralları iyileştirdiği görüldü. Anket sonuçlarına göre, bankalar önceki çeyreğe göre krediler üzerinden aldıkları kar marjları ile faiz dışı ücret ve komisyonları azaltırken, teminat ihtiyacı ve vade koşullarını ise gevşetti. 

Konut ve bireyselde yükseliş

Temmuz - Eylül 2014 döneminde konut kredileri ile diğer bireysel kredilere olan talep yılın ikinci çeyreğine göre arttı, taşıt kredilerine olan talep ise azaldı. Konut kredilerinde, konut piyasasına ilişkin beklentiler başta olmak üzere finansman ihtiyaçları, talep artışının ardındaki faktörler oldu. Diğer bireysel kredilerde ise alternatif finansman kaynaklarının kredi talebini destekleyici yönde etkilediği görüldü. 

Taşıt piyasasına ilişkin beklentiler ile tüketici güvenindeki bozulma, taşıt kredisi talebindeki azalmanın nedenleri olarak gösterildi. Yılın son çeyreğine ilişkin bankaların beklentisi, konut kredileri ile diğer bireysel kredilerde talepteki artışın devam edeceği, taşıt kredilerinde ise talebin değişmeyeceği yönünde gerçekleşti.  

Anket sonuçları, yılın üçüncü çeyreğinde bankalar açısından yurt içinden fon sağlama imkanlarının destekleyici yönde değiştiğini gösterdi. Yurt içi fonlama koşullarının önceki çeyreğe göre gevşediğini bildiren bankaların oranı yüzde 58 oldu.

Kaynak; Dünya Gazetesi