Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kayıtlı istihdamın teşvik edilmesi, konu hakkında farkındalığın artırılması ve kayıt dışı istihdamın azaltılması amacıyla başlattığı yeni projesi 'Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi' kapsamında, SGK yöneticileri gazetecilerle bir otelde bir araya geldi.
Toplantıya AB Türkiye Delegasyonu’ndan Sosyal Politika ve İstihdam Sektör Yöneticisi Zeynep Aydemir Koyuncu, SGK AB ve Dış İlişkiler Daire Başkanı Harun Hasbi, SGK Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanı Savaş Alıç ile SGK Edirne İl Müdürü Hayrettin Karbuz katıldı.
1.5 milyon işyerine 2 bin denetmen
Türkiye’de aktif 1.5 milyonun üzerinde işyeri olduğunu ve SGK da 2 bin kadar denetmen olduğunu ifade eden SGK Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanı Savaş Alıç, "Sosyal güvenlikle alakalı hizmetlerimizin kalitesinin arttırılmasına çalışıyoruz. Kurumlar arası bilgi ve veri paylaşımı yaparak çapraz denetimler suretiyle kayıt dışı istihdamla mücadele ediyoruz.
Denetim sisteminin etkinliği sağlamaya çalışıyoruz. Çünkü müfettişleri ve denetmenleri birlikte ele aldığımızda bugün itibariyle 2 bin kişi denetim elemanı var. Aktif 1.5 milyon işyeri var. Bizim bu kadar denetim elemanıyla 1.5 milyon üzerindeki aktif işyerini denetlemenin zaten imkanı yok. Denetimler sınırlı oluyor ama etkinliğini arttırabilirsek daha verimli çalışmalar yapmış oluyoruz" dedi.
Her 3 kişiden 1'i kaçak
Türkiye’de 2015 yılı Ocak ayı kayıt dışı istihdam verilerini açıklayan daire başkanı Alıç, her 3 kişiden birinin kayıt dışı çalıştığını söyledi. Kadınların, erkeklere bu konuda daha çok mağdur durumda olduğunu kaydeden Alıç, "Türkiye’de 2015 Ocak ayı verilerine baktığımızda 2002 yılında yüzde 52 seviyesinden yüzde 32’ye geldik. Yani her 100 çalışanlar 32’si kayıt dışı çalışıyor. Kabaca bir hesapla 3 çalışanımızdan biri maalesef kayıt dışı durumunda. Kadınlarda kayıt dışı istihdam oranı, erkeklere göre daha fazla olduğunu görüyoruz. Neredeyse 2 kadın çalışımızdan biri sigortasız çalıştırılırken, erkeklerde bu oran daha düşük. Kadınlarda kayıt dışı istihdam oranı yüzde 48.44, erkeklerde ise yüzde 29.29" diye konuştu.
En yoğun kayıt dışılık tarımda
Kayıt dışı istihdam konusunda takip ettikleri sektörleri ve oranları da açıklayan Savaş Alıç, en yoğun kayıt dışılığın tarım sektöründe görüldüğünü belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:
"Tabi sektörlerde bu anlamda takip ettiğimiz alanlar. En fazla kayıt dışı istihdamın olduğu alan tarım sektörü. Yüzde 80’lerin altına hiç düşmedi. Belki 10 yıldır yüzde 85’ler seviyesinde seyrediyor. Tarımdaki kayıt dışı istihdam en son 2014 yılı itibariyle yüzde 81.27 oranı. En az kayıtlık görünen alan sanayi. 2014 verilerine göre yüzde 20.26 sanayide kayıt dışılık oranı. Hizmet sektöründe ise yüzde 21.09.
En fazla kayıt dışı istihdamın olduğu sektörler ise şöyle; tarım, ormancılık ve balıkçılık en başta geliyor. Yüzde 82.27 seviyesinde. İkinci olarak bayındırlık ve inşaat sektörü geliyor. Onunda oranı yüzde 36.61, ulaştırma ve depolama işleri yüzde 33.01 oranı ile onları takip ediyor. Kültür-sanat, eğlence sektörleri de kayıt dışı istihdamın yoğun olduğu sektörler olarak sıralanıyor. En az kayıt dışı istihdam olan sektörler ise yüzde 3.32 ile finans ve sigorta faaliyetleri, kamu yönetimi ve savunma yüzde 4.12, eğitim hizmetleri yüzde 3.8"
Kaynak; Dünya Gazetesi